Yol ve trafik güvenliği konusu taşımacılık sektöründe bugün çok daha fazla ciddiye alınmaktadır. Özellikle kamu sektöründe, yol güvenliğini geliştirme konusuna ilgi duyan firmaların sayısı artmaktadır. Sürücü becerilerindeki eksiklikler ya da davranış şekillerinden veya algılamadan kaynaklanan sorunlar yol ve trafik güvenliğini etkileyen önemli unsurlardır.
Çok sayıda danışmanlık firması bu konuda, sürücü performansını değerlendirmeye yönelik teknik beceriler, haksız ehliyet alınması ve sahtekarlığı önleme yöntemleri, sürücü risk denetimi ve güvenlik denetimi konularında beceri kazandırmaya yönelik danışmanlık hizmeti vermektedir. Bu hizmetler aynı zamanda sürücü eğitiminde ve yol güvenliğinde kültürel açıdan en iyi uygulamaların yayılmasına da destek olmaktadır. Bir yerde araç kullanımı ile ilgili algıları ve taşımacılık sektörü ile ilgili sorunları açığa çıkarmaya çalışmaktadır.
Karayolları trafik güvenliği aynı zamanda toplum sağlığı ve gelişimi açısından önemli bir sorundur. Trafik güvenliğinin amacı ve temel konusu, araçların çevre ve insan ile olan etkileşimi sırasında ortaya çıkan muhtemel sorunları ve çözüm önerilerini aramak ve bu konularda yöntem geliştirmektir.
Bütün dünyada yol ve trafik güvenliği ve trafik kazaları hakkında yapılan güvenlik araştırmaları konusunda çok çarpıcı sonuçlara ulaşılmıştır. Buna göre çeşitli kazalarda bir günde 3200 insan, bir yılda yaklaşık 1.2 milyon insan yaşamını kaybetmektedir. Bu kazalarda her yıl 30-40 milyon insan yaralanmakta ya da sakat kalmaktadır. Bütün dünyada her yıl ölen insanların yüzde 2.1’i trafik kazalarında ölmektedir. Trafik kazaları ölüm nedenleri arasında 11. sırada yer alıyor.
Trafik kazalarından ölümlerin yüzde 90’ı düşük ve orta gelir seviyesindeki ülkelerde olmaktadır. Bu gelir seviyesindeki insanlardan en fazla bisikletliler, iki tekerlekli motorsiklet sürücüleri, toplu taşıma araçlarında yolculuk eden insanlar ve yayalar ölmektedir.
Trafik kazalarından ölümlerin yarısı Güneydoğu Asya ve Batı Pasifik ülkelerinde olmaktadır.
Bu verilere genel olarak bakıldığında az gelişmiş ve eğitim seviyesi düşük ülkelerde trafik kazalarından ölümlerin daha çok olduğu ortaya çıkmaktadır.
Bu istatistikler başka bir gerçeği daha ortaya koyuyor. Eğer gerekli düzenlemeler ve çalışmalar yapılmazsa, trafik güvenliği sorunu katlanarak büyüyecektir. Trafik konusunda uzman olanların öngörülerine göre, 2020 senesine gelindiğinde, bugün ölüme sebep olan nedenler arasında 11. sırada olan trafik kazaları, üçüncü sıraya yükselmiş olacak. Düşük ve orta gelir seviyesinde olan ülkelerde bu ölümlerin oranı yüzde 83’lere çıkacak. Yüksek gelir seviyesinde ise yüzde 27 oranında düşecek.
Ancak trafik kazalarının neden olduğu başka ciddi sonuçlar da var. Trafik kazalarının bir taraftan ülke ekonomisi üzerinde maliyet yükü olurken, diğer taraftan da sağlık giderleri açısından oldukça ağır bir yük getirmektedir.
Oysa iyi planlanmış bir yol ve trafik güvenliği stratejisi izlense trafik kazaları önlenebilir.
ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi standartları, Uluslararası Standartlar Organizasyonu, Teknik Komite tarafından, yol ve trafik güvenliği amacı ile hazırlanan bir standarttır. Bu standartların, trafik güvenliğini arttırmak ve trafik kazalarında yaşanan ciddi yaralanma ve ölüm sayılarını düşürmek pozisyonunda olan ve yol ve trafik sistemlerinden sorumlu kişilerin görev yaptıkları kuruluşlarda uygulanması beklenmektedir.
Bu standartlar üzerinde çalışmaya 2008 yılı Şubat ayında başlanmış ve ilk olarak 2012 yılı Ekim ayında uluslararası standard olarak yayınlanmıştır.
ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi, yol ve trafik güvenliğinden sorumlu kamu ve özel sektör kuruluşlarında uygulanabilir özelliktedir. Bu açıdan, yol ve güvenlik sistemi kurmak, geliştirmek, uygulamak ve sürdürmek isteyen herhangi bir kuruluş, yola çıkarken bu çalışmaları ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi standartlarını kullanarak bu sistemin güvenliğini hissetmek isteyebilir.
Kuruluş bu süreçte, trafik kaza sayılarını ve bu kazalarda ölen veya yaralanan insan sayılarını analiz edecek ve değerlendirecektir. Bu rakamlar yol ve trafik güvenliği konusunda sürekli iyileştirme sağlayacaktır.
Ülkemizde yol ve trafik güvenliği konusu, çok sayıda bilim dalının kesiştiği, oldukça karmaşık bir sorundur. Bu nedenle bilimsel ve detaylı çalışmalara gerek duyulmaktadır. Ama trafik güvenliği bugüne kadar bilimsel açıdan ele alınmamıştır. Ayrıca büyük şehirlerin trafik güvenliğine ilişkin kararları, ciddi bir planlama ve teknik inceleme yapılmadan alınmakta ve uygulamaya konulmaktadır. Bu yüzden ISO 39001 Yol ve Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi standartları önemli bir boşluğu doldurmaktadır.