EMC Elektromanyetik Uyumluluk Testi (Electromagnetic Compatibility, EMC), Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği (89/336/AT) hükümleri gereğince yapılmaktadır. Bu yönetmelik Avrupa Birliği tarafından çıkarılan 89/336/EEC nolu EMC Direktifi’ni esas almıştır. Bu test, çalışması diğer cihazları bozabilecek veya diğer cihazlardan etkilenebilecek elektrikli ve elektronik bütün cihazlara yapılabilmektedir. Elektromanyetik Uyumluluk direktifi, bu konuda uygulanacak gerekleri belirlemektedir.
EMC testi, elektrikli ve elektronik cihazların çalışma esnasında normal olarak çevresine yaydığı elektromanyetik dalgalar sonucu yaşanan performans düşüklüğü, bozulmaları ve cihazların bu etkilerle ilişkisini belirlemeyi amaçlar.
Elektrikli, elektronik veya elektromekanik bütün araçlar, çalıştıkları sırada etrafa bir miktar elektromanyetik enerji çıkarırlar. Cihazların veya sistemlerin bu enerjiden etkilenmelerine elektromanyetik girişim (Electromagnetic Interference) denmektedir. Elektromanyetik Uyumluluk ise, bir cihaz veya sistemin elektromanyetik bir ortamda, bir enerji etkileşimine neden olmadan çalışmaya devam etmesidir. Örneğin, bir cep telefonu ile ses veya veri iletişimi yapılırken, aynı ortamda bulunan bir uçağın uçuş sisteminin etkilenmesi bir elektromanyetik etkilenmedir.
Günlük hayatta çok sayıda elektronik cihaz kullanılmaktadır ve Elektromanyetik Uyumluluk, artan oranda istenen bir durum haline gelmiştir. Tüketicilere sunulan otomotiv, demiryolu, havacılık, tıbbi cihazlar ve farklı çok sayıda sektöre ait ürünlerde, daha üretim sırasında müdahale etmek ve ürünün elektromanyetik bozulmalarını önlemek gerekmektedir. EMC testleri birbirini izleyen bir test serisidir ve ürünlerin çalışırken birbirleri ile olan uyumunu ortaya koymaktadır.
Belli başlı yapılan EMC testlerine örnekler şunlardır:
- Yayım testleri (İletimle yayınım, Elektrik alanı, ışınımla yayınım, Harmonik ve kırpışma)
- Bağışıklık testleri (Elektrostatik boşalma, Işınımlı radyo frekansı elektromanyetik alan, Patlama, hızlı geçici gerilim pikleri, Dalgalanma, yüksek enerjili yavaş gerilim pikleri, Radyo frekans alanlarının neden olduğu iletimli bozulmalar, Güç frekansı manyetik alanları, Gerilim düşmeleri, kesilmeleri ve değişimleri)
- Yayınım izleme testi
Testlerin amacı, cihazın yarattığı en fazla elektromanyetik bozucu etkinin belirlenen cihazların kullanımını engellemeyeceğini görmektir. EMC testi uygulanan ürün grupları şu şekildedir:
- Sanayi üretimi ekipmanları
- Mobil telsiz ve mobil radyo veya ticari telsiz telefon donanımı
- Radyo ve televizyon alıcıları
- Ev aletleri ve elektronik ev eşyaları
- Hava ve deniz telsiz (radyo) ekipmanları
- Elektronik eğitim araçları
- Telekomünikasyon ağları
- Floresan lambalar
- Yayın vericileri
- Lambalar
- Mobil radyo donanımı
EMC testlerinde esas alınan bazı standartlar ise şunlardır:
- EN 61000-6-1 Yerleşim Birimleri, Ticari ve Hafif Sanayi Ortamları İçin Bağışıklık Standardı
- EN 61000-6-2 Endüstriyel çevreler için bağışıklık
- EN 61000-6-3 Yerleşim Birimleri, Ticari ve Hafif Sanayi Ortamları İçin Emisyon Standardı
- EN 61000-6-4 Endüstriyel Ortamlar İçin Emisyon Standardı
- EN 60601-1-2 Elektrikli Tıbbi Cihazlar, Elektromanyetik Uyumluluk, Kurallar ve Deneyler
- EN 55024 Bilgi Teknolojisi Cihazları, Bağışıklık karakteristikleri
- EN 62052-11 Elektrik Ölçme Donanımı, Genel Kurallar, Deneyler: Sayaç
- EN 55014-1 Ev ve Benzeri Yerlerde Kullanılan Elektrikli Aletler ve Benzeri Cihazlar İçin Özellikler, Yayılım
- EN 55014-2 Elektromanyetik Uyumluluk, Ev ve Benzeri Yerlerde Kullanılan Cihazlar, Aletler ve Benzeri Cihazlar İçin Bağışıklık Kuralları, Ürün Aile Standardı
- EN 61326 Ölçme, Kontrol ve Laboratuvarda Kullanım İçin Elektrikli Cihazlar, Elektromanyetik Uyumluluk Şartları
Terimsel Olarak EMC Testleri;
- Antenna immunity to RF voltage (S2b)
- Antenna input immunity (S1)
- Antenna screening effectiveness (S4)
- Conducted disturbances immunity
- Conducted emissions (continuous and discontinuous interference)
- Electrostatic discharge (ESD) immunity
- Electrical disturbances from conduction and coupling immunity for vehicles
- Electrical fast transient / burst immunity
- Harmonic current emission
- Harmonics and interharmonics immunity
- Immunity from radiated fields (S3)
- Immunity to induced voltages (S2a)
- On-site EMC testing
- Power frequency magnetic field / oscillatory waves immunity
- Power interference
- Power supply conditioning
- Radiated emissions and EMF
- Radiated field immunity
- Voltage fluctuation / flicker
- Voltage surge immunity
- Voltage dips / interruptions immunity
Elektromanyetik Uyumluluk Testi (Electromagnetic Compability - EMC); herhangi bir elektronik sistem veya cihazın, çevrede bulunan diğer sistem ve cihazlardan etkilenmeden ve bunları etkilemeden çalışmasını amaçlar.
Elektrikli ve elektronik cihazlar, çalışmaları sırasında ürettikleri ve çevreye yaydıkları elektromanyetik gürültü veya darbelerle, diğer cihazların fonksiyonlarını veya performanslarını etkilememelidir. Bu iki temel gereksinim birbirini tamamlayan unsurlardır ve cihazlar her iki temel şartı sağlamalıdır.
EMC Testi Nasıl Yapılır
- Cihazların veya elektronik sistemlerin çevresine kablo üzerinden veya havadan yayılan elektromanyetik gürültü Yayılım (Emisyon) EMC testleri,
- Cihazların veya elektronik sistemlerin bulunduğu ortamda oluşan elektromanyetik gürültüden ne derecede etkilendiğinin kontrolünün yapıldığı Bağışıklık (Immunity) EMC testleri.
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, belgelendirme çalışmaları yanında, ihtiyaç duyan firmalara belli teknik analizler ve laboratuvar hizmetleri de vermektedir. Bu kapsamda, EMC Elektromanyetik Uyumluluk Testi ve diğer benzer test çalışmalarında, deneyimli ve uzman bir kadroya sahip olan TÜRCERT belgelendirme kuruluşuna güvenebilirsiniz.
Işımayla Yayınım (Radiated Emission) Testleri – EMC Testi
Bir cihazın çalışması sırasında bulunduğu ortama radyo frekansı vasıtasıyla yaymış olduğu elektromanyetik kirlilik seviyesini belirlemek maksadıyla “Işınımla Yayınım (Radiated Emission) Deneyi” uygulanmaktadır.
Işıma yoluyla emisyon testi işlemlerinde elektrik alan ve manyetik alan değerleri ölçülmektedir. Burada gerçekleştirilen ölçümlerde yöntem olarak elektrik alan antenleri veya halka antenler kullanılmaktadır. Bikonik antenler ( 30 – 300 MHz), Log – periyodik antenler ( 300 – 200 MHz) veya Huni antenler ( 2.000 – 18.000 MHz) de bu tip ölçümleme işlemleri için kullanılabilmektedir. EMI Alıcı kullanarak da tüm bu ölçümlemeler çok daha kolay bir biçimde gerçekleştirilebilmektedir. Tüm bunların yanı sıra elektrik alan probu kullanarak da yüksek alanların ölçüm işlemleri sağlanabilmektedir.
Harmonik Akım Yayınımı (Harmonic Current Emmision) Deneyinde, bir cihazın beslenmiş olduğu güç hatlarına 50 Hz frekansında çevreye yaymış olduğu 40.harmoniğine kadar olan akımın ölçülmesi amaçlanmaktadır. Gerilim Dalgalanması ve Kırpışma (Voltage Fluctuations and Flicker) Deneyinde ise, cihazın beslenmiş olduğu güç hatlarında oluşturduğu gerilim dalgalanmaları ve kırpışmanın ölçülmesi amaçlanmaktadır.
Emission (Elektromanyetik Parazit Yayma) Ölçümleri
- Radiated magnetic field emission (elektromanyetik dalga radyasyonunun ölçülmesi)
- Conducted emission (parazit dalga gerilimi ölçülmesi)
- Power disturbance (parazit dalga gücünün ölçülmesi)
- Düzgün sürekli olmayan kırılgan parazit dalgaların ölçülmesi
- Alçak frekans şebeke parazit dalgaların ölçülmesi
İletkenlikle Yayınım (Conducted Emission) Testleri – EMC Testi
Bir elektrikli veya elektronik cihazın bağlı olduğu enerji ya da telekomünikasyon şebekesi gibi şebekelere iletim yoluyla yayılan elektromanyetik kirlilik seviyelerini belirlemek maksadıyla “İletimle Yayınım (Conducted Emission) Deneyi” uygulanmaktadır.
İletkenlik yoluyla yapılan emisyon test işlemlerinde cihazın yada sistemin akım ve gerilim değerleri ölçülmektedir. Bu parametreler ölçülürken de akım probu ile akım, LISN ( Line Impedance Stabilization Network – Hat Empedansı Sabitleyici Şebeke ) ile de gerilim ölçülmektedir.
Harmonik Akım Yayınımı (Harmonic Current Emmision) Deneyinde, bir cihazın beslenmiş olduğu güç hatlarına 50 Hz frekansında çevreye yaymış olduğu 40.harmoniğine kadar olan akımın ölçülmesi amaçlanmaktadır. Gerilim Dalgalanması ve Kırpışma (Voltage Fluctuations and Flicker) Deneyinde ise, cihazın beslenmiş olduğu güç hatlarında oluşturduğu gerilim dalgalanmaları ve kırpışmanın ölçülmesi amaçlanmaktadır.
Emission (Elektromanyetik Parazit Yayma) Ölçümleri
- Radiated magnetic field emission (elektromanyetik dalga radyasyonunun ölçülmesi)
- Conducted emission (parazit dalga gerilimi ölçülmesi)
- Power disturbance (parazit dalga gücünün ölçülmesi)
- Düzgün sürekli olmayan kırılgan parazit dalgaların ölçülmesi
- Alçak frekans şebeke parazit dalgaların ölçülmesi
Işımayla Bağışıklık (Radiated Immunity) Testleri – EMC Testi
Bir cihazın çalışması esnasında bulunduğu ortamda radyo dalgalarına maruz kalması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla “Işınımla Bağışıklık (Radiated Immunity) Deneyi” uygulanmaktadır. Burada cihazın anahtarlama veya yıldırım düşmesi gibi durumlarda oluşan geçici gerilim kabarmalarına maruz kalması durumlarında cihazda oluşabilecek performans bozulmalarını tespit etmek maksadıyla da “Ani Voltaj Yükselmesi (Surge) Deneyi” uygulanmaktadır.
Elektrostatik Boşalma (Electrostatic Discharge) Deneyinde ise, bir cihaza doğrudan ve/veya o cihazın yakınında bulunan cisimlerle olan teması aracılığıyla statik elektrik boşalması durumunda cihazda oluşabilecek performans bozulmalarını tespit etmek amaçlanmaktadır.
Immunity (Elektromanyetik Parazite Bağışıklık) Ölçümleri
- Implus formunda Fönomenler: Statik Elektriğin Deşarjı Electrostatic Discharge, İletkenlerde ani darbe gerilim sivrilikleri
- Sürekli veya implus formunda Fönomenler: Radyasyon yoluyla yüksek frekanslı etkilenme, İletkenler yoluyla yüksek frekanslı etkilenme, 50-Hz- Manyetik alanı yoluyla yüksek frekanslı etkilenme
- Aşırı gerilim sıçraması, gerilim kesintileri gibi diğer Fönomenler-Voltage dips&Interrupts
İletkenlikle Bağışıklık (Conducted Immunity) Testleri – EMC Testi
Elektromanyetik Uyumluluk Testlerinden İletimle Bağışıklık (Conducted Immunity) Deneyi, bir cihazın çalışması sırasında cihaz kablolarına elektromanyetik enerji kuplajlanması durumunda cihazda meydana ortaya çıkabilecek performans bozulmalarını tespit etmek amacıyla yapılmaktadır.
Cihazın elektrik şebekesindeki arızalar veya anahtarlamalar sebebiyle oluşan kısa süre içerisinde tekrarlanan değişimlere maruz kalması durumunda cihazda oluşabilecek performans bozulmalarını tespit etmek için ise Elektriksel Hızlı Geçişler ve Patlama (Electrical Fast Transients and Burst) Deneyi uygulanmaktadır.
Gerilim Çukuru ve Kısa Kesintiler (Voltage Dips, Short Interruptions and Voltage Variations) Deneyi ise, cihazın çalışması sırasında şebeke gerilimindeki değerlerin düşmesi, kısa süreli kesilmesi veya dalgalanması durumunda cihazda meydana gelebilecek performans bozulmalarını belirlemek amacıyla uygulanmaktadır.
Immunity (Elektromanyetik Parazite Bağışıklık) Ölçümleri
- Implus formunda Fönomenler: Statik Elektriğin Deşarjı Electrostatic Discharge, İletkenlerde ani darbe gerilim sivrilikleri
- Sürekli veya implus formunda Fönomenler: Radyasyon yoluyla yüksek frekanslı etkilenme, İletkenler yoluyla yüksek frekanslı etkilenme, 50-Hz- Manyetik alanı yoluyla yüksek frekanslı etkilenme
- Aşırı gerilim sıçraması, gerilim kesintileri gibi diğer Fönomenler-Voltage dips&Interrupts
Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi İçin Test Standartları (EMC Testleri)
EMC-Yansımasız Oda Testleri
- TS EN 61000-4-3 (80MHz-8GHz) Radyasyon Yoluyla Yayınlanan RF Elektromanyetik Alan Bağışıklığı
- (TS EN 55011, TS EN 55013, TS EN 55022) (30MHz-18GHz) Yayılım Bozulması
EMC-İletim Yoluyla Bağışıklık Kafesi
- TS EN 61000-4-2 Elektrostatik Boşalmaya Karşı Bağışıklık
- TS EN 61000-4-4 Elektriksel Hızlı Geçici Rejim, Patlama Bağışıklığı
- TS EN 61000-4-5 Ani Yükselmelere Karşı Bağışıklık
- TS EN 61000-4-6 RF Alanlar Tarafından End. İletilen Bozulmalara Karşı Bağ.
- TS EN 61000-4-8 Şebeke Frekanslı Manyetik Alana Karşı Bağışıklık
- TS EN 61000-4-9 Darbe Şeklindeki Manyetik Alanlara Bağışıklık
- TS EN 61000-4-10 Sönümlü ve Osilasyonlu Manyetik Alan Deneyi
- TS EN 61000-4-11 Gerilim Çukurları, Kısa Kesintiler ve Gerilim Değişmeleri
EMC-Radyo TV Bağışıklık Kafesi Testleri
- TS EN 55020 Anten Giriş Bağışıklık Testi (S1)
- TS EN 55020 RFI Gerilimlere Karşı Bağışıklık Testi (S2a)
- TS EN 55020 RFI Akımlara Karşı Bağışıklık Testi (S2b)
- TS EN 55020 Yayılan Alanlara Karşı Bağışıklık Testi (S3 )
- TS EN 55020 Ekranlama Etkinliği Testi (S4)
EMC-Aydınlatma Ekipmanları Testleri
- TS EN 55015 Aydınlatma cihazlarından iletilen ve yayılan bozulma ölçümleri:
- Bağlantı ucu bozulma gerilimi(9kHz-30MHz)
- Manyetik alan yayılım bozulması(9kHz-30MHz)
EMC-İletilen Emisyon Testleri
- TS EN 55011, TS 55013, TS EN 55014-1, TS EN 55022 Bağlantı ucu bozulma gerilimi(150kHz-30MHz)
- TS EN 55014-1 Bağlantı ucu bozulma gücü(30-300MHz)
EMC-Tıkırtı(Click) Testleri
- TS EN 55014-1 Tıkırtı (Click-İletilen süreksiz bozulma) ölçümleri: (150kHz, 500kHz, 5MHz, 30MHz frekanslarında)
EMC-Harmonik & Kırpışma Testleri
- TS EN 61000-3-2 Harmonik akım bozulmaları
- TS EN 61000-3-3 Gerilim Dalgalanmaları ve Kırpışma Deneyi
- TS EN 61000-4-13 Harmonik Bağışıklık Deneyleri
EMC-Açık Alan Testleri
- TS EN 55011, TS EN 55013, TS EN 55022 Yayılım bozulması ölçümleri
Genel Test Standartları
- TS EN 61000-4-2 Elektrostatik Boşalma Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-3 Işıyan Elektromanyetik Alan Bağışıklık Deneyi (20MHz – 3GHz, 30V/m)
- TS EN 61000-4-4 Elektriksel Hızlı Geçici Rejim / Patlama Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-5 Ani Yükselmelere Karşı Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-6 RF Alanlar Tarafından İndüklenen İletilen Bozulmalara Karşı Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-8 Şebeke Frekanslı Manyetik Alan Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-9 Darbe Şeklindeki Manyetik Alan Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-11 Gerilim Çukurları, Kısa Kesintiler ve Gerilim Değişmeleri ile İlgili Bağışıklık Deneyi
- TS EN 61000-4-16 0Hz – 150 kHz Frekans Aralığında İletilen Ortak Mod Bozulmalar
- TS EN 61000-3-2 Akım Harmonikleri Yayınımı
- TS EN 61000-3-3 Gerilim Dalgalanmaları ve Kırpışma Sınır Değerleri
- TS EN 55011, TS EN 55025, TS EN 55022 Bağlantı Ucu Bozulma Gerilimi
- TS 4008 EN 55014-1, TS EN 55014-2 Ev Aletleri, Elektrikli Aletler ve Benzeri Aparatlar
- TS EN 61000-6-1, TS EN 61000-6-3 Yerleşim Birimleri, Ticari ve Hafif Sanayi Ortamları Cihazları
- TS EN 61000-6-2, TS EN 61000-6-4 Sanayi Ortamı Cihazları
- TS EN 60601-1-2 Elektrikli Tıbbi Cihazlar
- TS EN 61326-1 Ölçme, Kontrol ve Laboratuarda Kullanım için Elektrikli Cihazlar
- TS EN 61204-3 Düşük Gerilim Güç Kaynakları (D.A Çıkışlı)
- TS EN 301 489-1 Elektromanyetik Uyumluluk ve Radyospektrum Konuları – Radyo Cihazı ve Hizmetleri için Elektromanyetik Uyumluluk Bağışıklık ve Yayılım Deneyleri
- TS EN 12015, TS EN 12016 Asansörler, Yürüyen Merdivenlerde Kullanılan Kontrol Düzenekleri
- TS EN 60974-10 Ark Kaynağı Cihazları
- TS EN 62040-1, TS EN 62040-2 Kesintisiz Güç Sistemleri (KGS)
- TS EN 62310-2 Statik Aktarma Sistemleri – Bölüm 2: Elektromanyetik Uyumluluk Şartları
- TS EN 50293 Yol Trafik İşaret Sistemleri
- TS 7425 EN 60730-1 Otomatik Kontrol Düzenleri
- TS EN 50130-4 Elektromanyetik Uyumluluk – Yangın, Hırsız ve Genel Amaçlı Alarm Sistemleri için Bağışıklık Deneyleri
- TS EN 50270 Yanıcı ve Toksik Gazları Algılayan Cihazlar
- TS EN 61547 Genel Aydınlatma Amacıyla Kullanılan Cihazlar
- IEC 60533 Gemilerdeki Elektrikli ve Elektronik Kurulumlar
- TS EN 50121-3-2 Demiryolu Uygulamaları-Elektromanyetik Uyumluluk Bölüm 3-2: Tren – Avadanlık
- TS EN 60255-26 Ölçme Röleleri ve Koruma Cihazları için Elektromanyetik Uyumluluk Kuralları
- OIML R 117-1 Dinamik Sıvı Ölçüm Sistemleri
- ISO 7637-2, ISO 7637-3 Otomotivlerde Kullanılan Elektrikli, Elektronik Cihazlar
EMC Laboratuvarlarında Gerçekleştirilen Bağışıklık Testleri
- TS EN 61000-4-2 Elektrostatik Boşalmaya Karşı Bağışıklık (Havadan:2-16.6kV,Temasla:1-8kV)
- TS EN 61000-4-3 Radyasyon Yoluyla Yayınlanan RF Elektromanyetik Alan Bağışıklığı (80MHz-1GHz,1-3-10V/m)
- TS EN 61000-4-4 Elektriksel Hızlı Geçici Rejim/ Patlama Bağışıklığı(Güç Portlarına:0.5 4kV,2.5kHz-5kHz ;Data Portlarına:0.25-2kV, 5kHz)
- TS EN 61000-4-5 Ani Yükselmelere Karşı Bağışıklık(0.5-4kV aralığındaAçık Devre Gerilim Yükselmesi:1.2/50ms,Kısa Devre Akım Yükselmesi:8/20ms)
- TS EN 61000-4-6 RF Alanlar Tarafından Endüklenen İletilen Bozulmalara Karşı Bağışıklık (150kHz-230MHz aralığında;1,3,10 V seviyelerinde)
- EN 61000-4-8: Şebeke frekanslı Manyetik Alan Bağışıklık(3,30 A/m)
- TS EN 61000-4-11 Gerilim Çukurları,Kısa Kesintiler ve Gerilim Değişmeleri ile İlgili Bağışıklık (%0.UT-%100.UT ‘de 0.05-9999ms sürelerinde)
- TS EN 61000-4-12: Salınımlı Dalgalar Bağışıklık
- TS EN 61000-4-18 Sönümlü Salınımlı Dalgalar Bağışıklık
EMC Laboratuvarlarında Gerçekleştirilen Yayınım Testleri
- TS EN 61000-6-3,TS EN 61000-6-4 Bağlantı Ucu Bozulma Gerilimi(150kHz – 30MHz)
- TS EN 61000-6-3,TS EN 61000-6-4 Yayılım Bozulması(30MHz-1GHz)
- TS EN 61000-3-2 Harmonikler(2-40. Harmonik arası)
- TS EN 61000-3-3 Gerilim Dalgalanmaları ve Kırpışma(Kısa ve Uzun süreli)
EMC Elektro Manyetik Uyumluluk Testleri için yönetmelik yayınlanmıştır. Bu yönetmeliği incelemek için aşağıdaki PDF dosyasından detaylarını inceleyebilirsiniz.
EMC için 2004-108-AT Yönetmeliği (Adobe Reader ile açılır)