Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği, usulüne uygun şekilde kurulduğu, düzenli bakımı yapıldığı ve kendisinden beklenen amaç doğrultusunda kullanıldığı takdirde, insan sağlığına ve güvenliğine ve mallara zarar vermeyen makinaların, piyasaya sunulmaları için, tasarım ve üretim sırasında gereken temel güvenlik koşullarını düzenlemektedir. Yönetmelik ayrıca, izlenmesi gereken uygunluk değerlendirme süreçlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların seçiminde dikkate alınacak asgari kriterleri de düzenlemektir.

Bu yönetmelikte makinanın tanımı da verilmiştir. Buna göre, makinaların değiştirilebilir aksamı, güvenlik aksamları, kaldırma aksesuarları, zincir, halat ve kayışları, sökülebilir mekanik aktarma düzenekleri ve kısmen tamamlanmış makinalar, makine olarak ifade edilmektedir. Bu tanımdan hareketle, makinalar denilince şunlar kastedilmektedir:

  • Kısmen tamamlanmış makinalar dışında kalan
  • İnsan ve hayvan gücü dışında bir tahrik sistemi ile donatılmış olan
  • Belli bir uygulama amacı ile bir araya getirilmiş olan parçalar topluluğu olan
  • Bu parçaların en az biri hareketli olan
  • Bir enerji ve hareket kaynağına bağlanmak için gerekli olan aksamları bulunmayan
  • Sadece bir ulaştırma aracına monte edildiğinde veya bir binaya kurulduğunda çalışma yeteneğine sahip olan
  • Bir bütün halinde çalışacak şekilde düzenlenen ve kumanda edilen

Kısmen tamamlanmış makine ise, yönetmeliğe göre, başka bir makineye veya kısmen tamamlanmış bir makineye bağlanan, ancak ancak kendi başına belirli bir uygulamayı gerçekleştiremeyen parçalar topluluğudur.

Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak makinalar ve aksamları da çoğalmaya ve çeşitlenmeye başlamıştır. Bu da beraberinde, her ne kadar eğitimler verilse de, çalışma ortamlarında iş kazalarının artmasına neden olmuştur.

Bu yüzden alınacak güvenlik tedbirlerinin arttırılması bir zorunluluk haline gelmiştir. Yürürlükte bulunan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümleri gereğince, işletmelerde kullanılan çok sayıda makinanın düzenli kontrollerinin yapılması zorunlu tutulmuştur. Bu kontrollerin, konularında uzman olan makina mühendisleri tarafından yapılması gerekmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde, makinaların çeşitlerine göre, kontrol periyotları, periyodik kontroller sırasında dikkate alınacak kriterler ve ilgili standartlar açıklanmıştır.

Muayene ve test kuruluşları, Makina Emniyeti Yönetmeliği kapsamında düşük risk grubunda bulunan makinelerin, yönetmelik kriterlerine uygun olup olmadıklarının kontrolü hizmetini vermektedir. Bu kontroller konularında uzman mühendisler tarafından yapılır ve muayene sonucunda rapor hazırlanır. Üretici firmalar, kontrol öncesinde, ürüne yönelik teknik dokümanları ve kontrol edilecek ürün örneklerini, pazara sunulacak hali ile muayene kuruluşuna hazır bulundurmak zorundadır.

Makinaların kontrolünde, Makina Emniyeti Yönetmeliği kriterleri yanında şu sayılan standartlar da esas alınmaktadır:

  • TS EN ISO 12100:2010 Makinalarda güvenlik - Risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması
  • TS EN 60204-1 Makinalarda güvenlik - Makinaların elektrik donanımı

TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, belgelendirme ve eğitim hizmetleri yanında, ihtiyaç duyan firmalara belli teknik hizmetler de vermektedir. Bu kapsamda, makinaların güvenlik muayeneleri ve diğer muayene hizmetlerinde, deneyimli ve uzman bir kadroya sahip olan TÜRCERT belgelendirme kuruluşuna güvenebilirsiniz.