Gerçek bir enerji yönetimi, enerjinin, akıllı mühendislik çözümleri uygulanarak en verimli şekilde kullanılmasıdır. Üretim tesislerinde, üretilen ürün veya hizmetlerin metrekare başına düşen enerji maliyetlerini, enerjiyi en ekonomik şekilde kullanarak aşağıya çekme çalışmaları bir enerji yönetimidir. Bir anlamda bir kuruluşta aynı enerji miktarı kullanılarak daha çok üretim yapmak ve bu şekilde verimliliği artırmak enerji yönetimi sayesinde olabilir.
Bu çalışmaların sonuç verebilmesi için, uzman bir kadro tarafından iş yerinde detaylı analizlerin yapılması, enerji tüketim miktarlarının incelenmesi ve enerji tasarrufu yönünde projeler sunulması gerekmektedir.
Gittikçe azalan enerji kaynakları, buna karşılık artan çevre kirliliği yüzünden bugün birçok kuruluş için Enerji Yönetimi çok büyük önem taşımaktadır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi standartları da bu amaçla geliştirilmiştir.
Bu standartları, 60’tan fazla ülkenin enerji yönetimi konusundaki uzmanları bir araya gelerek oluşturmuşlardır. Bu sistem bir kuruluşta ne kadar enerji tüketimi olduğunun anlaşılmasını sağlayacak süreçlerin uygulanmasına yardımcı olur. Enerji tüketimini sağlayacak aksiyon planlarının yapılması, tüketimi düşürecek hedeflerin belirlenmesi, enerji tüketiminin izlenmesi ve performans göstergelerinin oluşturulması hep ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sayesinde olmaktadır.
ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi standartlarının hazırlanması, Birleşmiş Milletler Sanayi Kalkınma Örgütü olan UNIDO tarafından istenmiştir. Bunun üzerine Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) bünyesinde 2008 yılında Enerji Yönetimi Komitesi kurulmuş ve çalışmalara başlanmıştır. Kalite Yönetim Sistemi, Çevre Yönetim Sistemi ve TS EN 16001 Enerji Yönetim Sistemi standartları ile uyumlu olarak tasarlanan ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi standartları, 2011 yılında yayınlanmıştır.
Bu standartlar, TS EN 16001:2009 standardından içerik olarak çok farklı değildir. Sadece standartların madde numaraları farklıdır ve ona göre çok daha fazla detay içermektedir. Bir de yeni standartlarda enerji faktörü tanımı bulunmaktadır. Bu kavram, enerji tüketimi değerleri analiz edilirken, bunu etkileyebilecek başka faktörlerin de dikkate alınmasını gerektirmektedir. İyileştirme kararının doğru alınabilmesi için bu ikisi birlikte değerlendirilmelidir.
ISO 50001 standartları, kuruluşların ana bina ve tesislerinin enerji performanslarını sürekli iyileştirmelerine, enerji kullanımlarını optimize etmelerine, işletme maliyetlerini düşürmelerine yardımcı olmak amacı ile tasarlanmıştır.
Enerji kullanarak faaliyet gösteren bütün kuruluşlar ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi kurarak fayda sağlayabilir. Uygulamaya alınan projeler sayesinde enerji tüketimi düşer ve dolayısıyla enerjiden kaynaklanan masraflar kontrol altına alınmış olur.
Ana binalarda ve üretim tesislerinde makine ve kullanılan diğer donanımlar kontrol altında olacağından enerji tüketimi izlenerek, gereksiz kullanımdan kaynaklanan olumsuz etkiler düşürülmüş olacaktır. Sistem sayesinde izleme ve raporlama olanakları artacağından enerji yönetimi bilinci gelişecektir.
Enerji kaynakları gün geçtikçe daraldığı için enerjinin verimli kullanılması esasına dayanan Enerji Yönetim Sistemi, her sektörde, her boyutta, her türlü kuruluşa uygulanabilecek bir sistemdir. Özellikleri itibariyle bu sistem tek başına kurulabileceği gibi, diğer yönetim sistemleriyle birlikte de yürütülebilir. Kalite Yönetim ve Çevre Yönetim sistemleri ile entegre olması çok kolaydır.
Enerji Yönetim Sistemi’ni kurmak için gerekli süre, kuruluşun bulunduğu sektöre, faaliyetlerinin büyüklüğüne, sahip olduğu üretim tesislerinin büyüklüğüne ve başka yönetim sistemlerine sahip olup olmamasına göre farklılık gösterebilir.
Bir kuruluş Enerji Yönetim Sistemi’ni kurmakla, yürütmek istediği enerji politikasına resmiyet kazandırmış olur. Enerji tüketimi sistematik bir yaklaşımla izlendiği ve yönetildiği için enerji giderleri düşer. Kaynaklar etkin kullanılmış olur. Ayrıca çevrenin korunmasına özen gösterilmiş olur. Dünya atmosferi için tehlike çanları çalan sera gazı emisyonu düşürülmüş olur. Bu konudaki yasal düzenlemeler ile uyum sağlanmış olur. Bütün bunlar aynı zamanda kuruluşun piyasadaki imajını ve itibarını da yükseltecektir.
Bugün artık enerji tasarrufu, enerji kaynaklarının etkili kullanımı, enerji verimliliği, geri kazanım ve tekrar kullanım kavramları çok daha fazla dile getirilmektedir.
Enerji yönetimi yapılırken ne üretim kalite ve miktarından, ne güvenlikten, ne de çevresel sorumluluklardan taviz verilmeyecektir. Bütün bunlar yapılırken enerji verimli kullanılmaya çalışılacaktır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi standartları bunu sağlamaya yöneliktir. Bu standartlar enerji türleri bazında bir ayırıma gitmez. Bütün enerji türlerini kapsar.
Bu sistem kurulduğunda ve çalıştırıldığında, her şeyden önce kuruluşun çevre yükümlülüklerini yerine getirmesini güvence altına alır. Kuruluş çevre dostu imajı kazanır. Ama asıl, kuruluşun enerji maliyetleri düşer ve rekabet gücü artar. Sera gazı salınımı düşürülerek kuruluşun küresel ısınmaya katkısı da düşürülmüş olur.