Ülkemizde 2012 yılında çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, iş yerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik koşullarının daha fazla iyileştirilmesi için işveren ve çalışanlara düşen görev, sorumluluk ve yükümlülükleri düzenlemek amacı ile çıkarılmıştır. Bu yasa hükümleri, özel sektör ve kamu ayrımı yapmadan, bütün iş yerlerine ve bütün çalışanlarına faaliyet konularına bakılmadan uygulanır. Bu işin yasal boyutudur. Ancak bir de uluslararası alanda yapılan düzenlemeler var.
Britanya Standartları Enstitüsü tarafından 1996 yılında çıkarılan, BS 8800 Mesleki Sağlık ve Güvenlik Yönetim Sistem Rehberi, kılavuz niteliği taşıyan ilk sağlık ve güvenlik standardıdır. Ancak bu standard, kuruluşların belgelendirme çalışmalarında bir temel teşkil etmiyordu. Bunun üzerine başka kuruluşlar da işçi sağlığı ve iş güvenliği ile olarak standartlar yayımladılar. Bu standartlar temel olarak BS 8800 standartlarını kullanıyorlardı, ancak içerikleri ve uygulama şekilleri birbirlerinden faklıydı.
Bu farklılıkları ortadan kaldırmak amacı ile bağımsız denetim şirketleri ve belgelendirme kuruluşlarının da katıldığı bir çalışma başlatıldı. Amaç uluslararası anlamda kabul görecek bir sağlık ve güvenlik standardı hazırlamaktır. Yapılan çalışmalar sonunda 1999 yılında OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi standardı ortaya çıkarıldı.
Kuruluşların rakipleri ile daha kolay baş edebilmeleri için, çalışanlarının işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda, daha sistemli ve planlı çalışmalar yapması gerekmektedir. Çalışanların en büyük sorunu güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamına sahip olamamaktır. Uluslararası Standartlar Organizasyonu, daha çok Kalite Yönetim Sistemi ve Çevre Yönetim Sistemi gibi standartlara odaklanınca işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması yönünde yetersiz kalmıştır. Bu yüzden OHSAS 18001 standartlarına gereksinim duyulmuştur.
Kısaca OHSAS (Occupational Health and Safety Assessment Series) olarak adlandırılan ve Britanya Standartları Enstitüsü tarafından yayınlanan bu standart, bir ISO standardı değildir. 2004 ve 2007 yıllarında bu standart iki kere revizyon görmüştür. 2007 yılında yapılan revizyon sonrasında standartlar, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ve ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standartları ile daha uyumlu hale getirilmiştir.
Bugün kalitenin temelinde müşteri beklentilerinin ötesinde üretim yapmak önemlidir. Ancak müşteriler artık sadece kaliteli ürün veya hizmet aramıyorlar. Bunun yanında üretim yapan kuruluşların sosyal sorumlulukları ile de ilgileniyorlar. Bu beklenti yüzünden, klasik kalite tariflerinde, işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili ifadeler de geçmeye başlamıştır. Zamanla kalite kavramı ile, kuruluşların işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili yasal düzenlemelere ne kadar uygun hareket ettiği, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı kurup kurmadığı ve bu ortamı ne kadar sürekli iyileştirip iyileştirdiği de sorgulanmaya başlanmıştır.
OHSAS 18001 standartları, her sektöre uygun olarak geliştirilmiştir. Bu sistemi kurmak isteyen kuruluşlar, ne tür faaliyet gösteriyor olurlarsa olsunlar, işçi sağlığı ve iş güvenliği standartlarını, genel stratejileri ile uyumlu olarak ve sistematik bir şekilde uygulayabilmektedir. Bu standartlar sayesinde, işçi sağlığı ve iş güvenliğini ilgilendiren riskler tespit edilmekte, analiz edilmekte ve alınan önlemlerle riskler en düşük seviyeye çekilmektedir. Aynı zamanda yasal düzenlemelerle uyum sağlanmaktadır.
Bu sayede o kuruluşta çalışanlar, acil durumlara hazırlıklı, işçi sağlığı ve iş güvenliği performansını takip eden, izleme sonuçlarına göre iyileştirme çalışmalarını başlatan, faaliyetleri denetleyen, gözden geçiren ve dokümante eden bir kuruluşta çalışmanın güvenliğini duymakta ve sistemin bir parçası olmaktadırlar.
İşçi sağlığı ve iş güvenliği derken, bir iş yerinde çeşitli işlerin yapılması sırasında, çeşitli nedenlerle, çalışanların sağlığına zarar verebilecek kaza ve benzeri olaylardan korunmak ve daha iyi bir çalışma ortamı kurmak için, sistemli bir şekilde tehlikelerin ve risklerin tespit edilmesi ve bu tehlikelerin ve risklerin bir daha yaşanmaması için yeterli önlemlerin alınması çalışmaları kastedilmektedir. Bu çalışmaların bütününe ise İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi denir.
Çalışan bir insanın günlük yaşantısının ortalama üçte biri iş yerlerinde geçiyor. İş yerleri ise, hem yapılan işlemlerden hem de kullanılan ve üretilen maddelerden kaynaklanan ve kişisel sağlık ve güvenlik riskleri oluşturan çeşitli unsurlar barındırıyor. İş yerlerinin daha sağlıklı ve güvenli olması için gereken önlemlerin alınmış olması önemlidir. Bu açıdan OHSAS 18001 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi bir yaşam şekli olarak kabul edilmelidir.