Sanayi ve teknoloji gelişiyor, ancak yeterli önlemlerin alınmaması yüzünden çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden durumlar da artıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü verilerine göre her yıl 120 milyon iş kazası oluyor ve bu kazalarda her yıl 210 bin civarından insan hayatını kaybediyor. Ne yazık ki ülkemiz iş kazaları bakımında Avrupa’da ilk sırada, dünyada üçüncü sırada yer alıyor.
Can ve mal kayıpları yaratan bu iş kazalarından biri de, sanayide oldukça fazla kullanılan ve oldukça tehlike arz eden basınçlı kaplardır. Doğru kullanılmaması durumda bomba etkisi yaratmakta ve çalışanlar ve çevre için büyük tehlike yaratmaktadır.
İç basıncı 0,5 bardan büyük olan kaplara basınçlı kap denmektedir. Sanayide en çok kullanılan basınçlı kap türleri şunlardır: kazanlar, kompresörler, hidroforlar, gaz tüpleri, sanayi tipi gaz tankları, boru hatları, LPG tankları, hava tankları.
İçine doldurulan bir sıvının, sıcaklık, basınç ve benzeri değerlerini proses için istenilen sınırlar arasına getirmek için kullanılan cihazlara ise kazan denmektedir. En çok kullanılan kazan türleri şunlardır: sıcak su kazanları, kalorifer kazanları, kızgın su kazanları, buhar kazanları, kızgın yağ kazanları, yüksek ve orta basınçlı kazanlar, alçak basınçlı buhar kazanları, buhar jeneratörleri.
Kullanılan kazanların ve basınçlı kapların düzenli kontrollerinin yaptırılmaması ya da uygun şekilde yaptırılmaması, kullanan kişilerin kullanma talimatlarına uygun kullanmamaları, günlük bakımlarının yapılmaması, üretici firmaların yasal düzenlemelere pek uymamaları ve benzeri çok sayıda neden kullanım sırasında tehlike yaratmaktadır.
Kazanlar ve basınçlı kaplar, kullanıldıkça korozyona uğrarlar. Bağlantı ve kaynak yerlerinde açılmalar veya çatlaklar olabilir. Bunlar gözle fark edilmeyebilir ancak bu şekilde kullanılmaya devam edilirse, patlama riski ortaya çıkar.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na dayanarak çıkardığı İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, iş yerlerinde bulunan iş ekipmanlarının kullanımı sırasında, sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gereken asgari koşulları tespit etmiştir. İş yerlerinde kullanılan makinaların çeşitlerine göre, bu araçların hangi periyotlarda kontrol edileceğini ve bu periyodik kontrollerin hangi kriterlere ve standartlara uyularak yapılacağı bu yönetmelikte açıklanmıştır.
Muayene ve test kuruluşları tarafından kazanlar ve basınçlı kapların kontrolleri yapılırken, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre hazırlanmış CE-PR.029 Muayene Hizmetlerinin Sunumu Prosedürü kriterleri esas alınmaktadır. Yapılan muayenelerde varsa hatalar ortaya çıkarılır ve basınçlı kapların güvenli bir şekilde çalışıp çalışmadığı ve kullanıma uygun olup olmadığı tespit edilir. Bu şekilde iş yerlerinde daha güvenli bir çalışma ortamı yaratılmış olur.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde ve ilgili standartlarda başka bir süre öngörülmemişse, kazanların ve basınçlı kapların her yıl en az bir kere kontrol edilmesi gerekmektedir. Yasal düzenlemelere göre, beklenmedik bir kaza yaşandığında, bunun sonuçlarından işverenler sorumlu olacaktır.
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, belgelendirme ve eğitim hizmetleri yanında, talep eden firmalara belli teknik hizmetler de vermektedir. Bu kapsamda, kazanlar ve basınçlı kapların düzenli muayeneleri ve diğer muayene hizmetleri için, TÜRCERT belgelendirme kuruluşuna başvurarak hizmet talep edebilirsiniz.