Elektrikli araçlarda topraklama yapmanın hem bu araçlara hem de kullanan kişilere birçok yararı bulunmaktadır. Herşeyden önce can güvenliği sağlanmış olur. Topraklama elektrik çarpmalarına karşı insanları korur. Topraklanmış bir elektrik araç sorunsuz ve daha verimli çalışır. Elektrik araçlarında ve kablolarında meydana gelecek manyetik atlamalar, topraklama sayesinde araca zarar vermemiş olur.
Topraklamanın bir başka yararı da paratonerlerde kendini gösterir. Yıldırımlar, bulutlarda meydana gelen pozitif ve negatif enerjilerin yer değiştirmesi ile oluşur. Yıldırımlardan korunmak ve kullanılan elektrikli araçların zarar görmelerine engel olmak için alınabilecek en ciddi önlem topraklamadır. Paratoner sistemleri, yıldırımın oluşması anında ortaya çıkan ani ve yüksek voltajı, topraklama hattı üzerinden toprağa ulaştıran sistemlerdir. Yıldırımların oluşturduğu ani yüksek gerilimler, topraklama sistemi sayesinde önceden belirlenen yolu takip ederek toprağa geçer ve bu şekilde olası can ve mal kayıplarının önüne geçilmiş olur.
Paratonerler işyerlerini, konutları ve sanayi tesislerini yıldırımdan koruyan sistemlerdir. Kısaca yıldırım, toprak ile bulut arasında elektrik yüklerinin hızlı bir şekilde yer değişmesidir. Buluttaki elektrik yükünün negatif veya pozitif olmasına, şimşeğin yerden veya buluttan kopmasına göre dört çeşit yıldırım oluşur: negatif inişli, negatif çıkışlı, pozitif inişli ve pozitif çıkışlı. Ancak yıldırımların yüze 90’ı negatif inişlidir.
Aslında paratonerlerin çalışma prensibi, düşen yıldırımdaki elektrik yükünü toprağa iletmek değil, yıldırım düşmeden bunu engellemektir. Elektrik, sivri uçlu olan cisimlere yoğunlaşma eğilimindedir. Paratonerin yer aldığı yapının tepesinde oluşan yağmur bulutlarının alt cephesinde eksi yükler meydana gelir ve paratonerdeki eksi yükleri iterek bakır kablo yardımıyla toprağa gönderir. Bunun sonucunda paratonerin ucunda artı yük kalır. Bu artı yükler de yukarı doğru püskürür ve yağmur bulutlarındaki eksi yükleri nötralize eder. Bu sayede etkisiz bırakarak yıldırımın düşmesini engeller.
Elektrik ile bu kadar içiçe olan paratonerlerin düzenli bakımlarının yaptırılması gerekmektedir. Bu zorunluluğu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği getiriyor. Bu yönetmeliğin ekinde yer alan tablolarda (Ek 3 Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller İle İlgili Hususlar), paratonerler, Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner grubunda yer almaktadır. Paratonerler için eğer ilgili standartlarda başka bir süre belirtilmemiş ise, yılda en az bir kere periyodik kontrol ve muyanelerinin yaptırılması gerekir.
Yönetmeliğe göre elektrik tesisatlarının topraklama periyodik muayeneleri, bu arada paratonerlerin topraklama periyodik muayeneleri mutlaka elektrik mühendisleri, elektrik teknikerleri ya da yüksek teknikerler tarafından yapılmak zorundadır.
Bu kontroller sırasında esas alınacak yasal dzüenlemeler şunlardır:
- Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği
- Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği
- Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği
Ayrıca TS EN 60079-14 Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - Bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte edilmesi standardına da uyulmak zorundadır.
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, ihtiyaç sahibi kuruluşlara aynı zamanda test ve muayene hizmetleri de vermektedir. Paratoner topraklaması periyodik muayenesi konusunda daha fazla bilgi almak ya da bu muayene ve kontrolleri yaptırmak isteniyorsa, TÜRCERT, deneyimli yönetici ve çalışanları ile her sektördeki kuruluşlara gereken bütün hizmetleri vermeye hazırdır.