Forkliftler, genellikle büyük depolarda, gross marketlerde veya limanlarda kullanılan, önündeki iki uzun demir çubuk sayesinde paletli yükleri kaldırmaya ve istiflemeye yarayan iş makinalarıdır. Özellikle sanayi kesiminde, depolama, stoklama ve ambarlama gibi işlerde oldukça ekonomik yarar sağlayan forkliftler ile malzemelerin yükleme, boşaltma ve taşıma işleri yapılmaktadır. Forklift operatörleri, kendi başlarına ve belirli bir süre içinde, çeşitli yükleri güvenli bir şekilde yönlendirmektedir. Forkliftlerin günlük bakım ve kontrolleri de forklift operatörleri tarafından yapılmaktadır. Bu nedenle forklift operatörlerinin, gerekli bilgi ve beceriye sahip olmaları ve Milli Eğitim Bakanlığı’ndan onaylı operatör belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Herhangi bir kaza yaşanması durumunda ilk sorumlu tutulacak kişiler forklift operatörleridir. Ehliyeti olmayan kişileri çalıştıran işletmeler, İş Emniyeti ve İş Güvenliği Tüzüğü ve İş Kanunu hükümlerine gereğince suçlu muamelesi görürler.
Forkliftler’in, kullandıkları enerji kaynaklarına göre farklı çeşitleri vardır: akülü forkliftler (bataryalı forkliftler), benzinli forkliftler, dizel forkliftler (mazotlu forkliftler), LPG’li forkliftler gibi.
Kullanımları sırasında çalışan sağlığı ve mal güvenliğini tehdit edecek tehlikeler ile karşı karşıya kalınabileceğinden, forklitler riskli araçlar sınıfına alınmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği eki (Ek 3 Bakım, Onarım ve Periyodik Kontroller İle İlgili Hususlar), forklifleri, istif makineleri (forklift, transpalet, lift) grubunda göstermiştir. Başka yasal düzenlemelerde farklı bir süre öngörülmemişse, forkliftlerin her yıl en az bir defa periyodik kontrol ve muyanelerinin yapılması gerekmektedir. Ayrıca yapılacak kontrol ve muayenelerin mutlaka yetkili kişiler tarafından yapılmış olması gerekmektedir. Bu kişiler, makine mühendisleri, makine teknikerleri veya yüksek teknikerlerdir. Bu kişilerin dışında yapılacak kontrollerin ve düzenlenecek raporların bir geçerliliği yoktur. Yine bu raporlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılacak denetimlerde de geçerli kabul edilmektedir.
Kontrol çalışmaları başlamadan önce forkliftlerin önceki kontrol raporları mutlaka incelenir. Daha önce tespit edilmiş uygunsuzlukların giderilip giderilmediği kontrol edilir. Daha sonra forkliftler gözle kontrol edilir. Arkasından mekanik ve fonksiyonel kontroller yapılır. Forkliftlerin yüklü ve yüksüz olarak, beklenen fonksiyonları yapıp yapmadıkları gözlenir.
Yönetmeliğe göre, bu kontroller sırasında dikkate alınması gereken standartlar şunlardır:
- TS 10689
- TS EN 1757-2
- TS ISO 5057
- TS 10201 ISO 3184
- TS ISO 6055
- TS ISO 1074
- FEM 4.004
Kontrol ve muayene işlemleri sırasında, bu standartlarda aksi belirtilmemişse, forkliftlerin, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olup olmadıklarına bakılır. Ayrıca forkliftlerin bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenlerinin olup olmadığına bakılır.
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, uygunluk değerlendirme ve belgelendirme çalışmaları yanında, test ve muayene hizmetleri de vermektedir. Forkliftlerin periyodik muayenesi konusunda daha geniş bilgi edinmek ya da bu muayene ve kontrolleri yaptırmak ihtiyacı varsa, TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, deneyimli yönetici ve çalışanları ile işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamaya hazırdır.