Bütün yasal düzenlemelere, konulan standartlara ve uygulanan yaptırımlara rağmen ne yazık ki iş kazalarının önüne geçilemiyor. Üstelik çok sayıda ölümle sonuçlanan iş kazaları yaşanıyor. Çalışanların can güvenliğini sağlamak işletmelerin birinci önceliği olmak zorundadır. Bunu sağlamak için de çalışmaları sırasında tehlike yaratan riskli araçların, istenen kriterlere uygun olup olmadıkları açısından, düzenli kontrollerinin zamanında yapılması gerekir. Tespit edilen uygunsuzluklar varsa, bunların en kısa sürede giderilmesi gerekir. Olası riskler ancak bu yoldan önlenebilir.
Yapılan yasal düzenlemelerin başında, Avrupa Birliği’nin 2006/42/EC sayılı Yeni Makine Emniyeti Direktifi esas alınarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan Makina Emniyeti Yönetmeliği gelir. Bu yönetmelik gereğince, makinaların, doğru şekilde kurulup, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen şekilde kullanıldığında, insan sağlığına, güvenliğine ve mallara zarar vermemeleri gerekir. Bu şekilde tasarlanan makinelerin üretimi sırasında uyulması gereken güvenlik koşulları, takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme süreçleri ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların çalışma kriterleri bu yönetmelikte açıklanmaktadır.
İlgili yasal düzenlemelerde ve standartlarda, şu sayılan ekipmanlar kaldırma ve iletme ekipmanları olarak geçmektedir:
- Vinçler
- Mobil vinçler
- Kaldırma platformları
- Forklift’ler
- Caraskal’lar
- Araç kaldırma lift’leri
- Transpalet’ler
Ülkemizde faaliyet gösteren test ve muayene kuruluşları, ekipmanlar kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrollerini, Makina Emniyeti Yönetmeliği ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü esasları doğrultusunda yapmaktadır. Söz konusu tüzüğün beşinci kısım yedinci bölümü, kaldırma makinalarında alınacak güvenlik önlemlerini açıklamaktadır. Ancak bu kuruluşlar, ulusal veya uluslararası akreditasyon kuruluşlarından aldıkları yetkiye dayanarak bu kontrolleri yapar ve rapor düzenlerler. Akredite olmayan bir test ve muayene kuruluşuna bu kontrollerin yaptırılması bir değer taşımaz.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre periyodik muayenelerin, standartlarda başka bir süre belirtilmemişse her yıl yaptırılması gerekmektedir. Ayrıca yönetmelik kaldırma ve iletme araçları için ilave bazı koşullar da koymuştur:
- Kaldırma ve iletme araçları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutacak güçte olmalıdır.
- Vinçler için yapılacak statik deneyde yükün ağırlığı, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olmak zorundadır.
- Ayrıca bu yüke dayanıklı yük frenleri bulunmak zorundadır.
- Mobil olanlar dışında kalan kaldırma ekipmanları için kararlılık deneyi, ancak gerekli görülürse, ilgili standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır.
- Kapasitesinin altında kullanılan kaldırma araçlarında, işveren tarafından beyan edilen en fazla ağırlık araç üzerinde gösterilmek zorundadır.
- Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine teknikerleri ya da yüksek teknikerler tarafından yapılmak zorundadır.
Söz konusu yönetmelik ayrıca kontroller sırasına uyulması gereken standartları de göstermiştir.
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, ihtiyaç sahibi kuruluşlara aynı zamanda test ve muayene hizmetleri de vermektedir.kaldırma ve iletme araçlarının periyodik muayenesi muayenesi konusunda daha fazla bilgi almak ya da bu muayene ve kontrolleri yaptırmak isteniyorsa, TÜRCERT, deneyimli yönetici ve çalışanları ile her sektördeki kuruluşlara gereken bütün hizmetleri vermeye hazırdır.