Başdenetçiler, yönetim sistemlerinden en az birine sahip olan kuruluşlarda, sistemin, gerekliliklerine uygun şekilde yönetildiğini ve sürekli iyileştirme yapılıp yapılmadığını kontrol eden ve bunu bağlı olduğu belgelendirme kuruluşuna raporlayan kişilerdir.
Başdenetçiler, bir belgelendirme kuruluşunda çalışabileceği gibi, kişisel olarak danışmanlık hizmetleri de verebilirler. Ya da herhangi bir kuruluşta ilgili sistemin yöneticisi olarak çalışabilirler.
Başdenetçiler sadece eğitimini almış oldukları standardı denetleyebilirler. Her bir yönetim sistemi için ayrı ayrı başdenetçi eğitimleri alınmış olmalıdır. Bu eğitimlerin amacı, kuruluşların işletmelerinde kurdukları yönetim sistemlerinin denetimi konusunda, bilgi ve becerileri geliştirmektir. Bu nedenle eğitime katılacak kişilerin ilgili yönetim sistemleri standardı konusunda temel bilgilere sahip olmaları gerekmektedir. Eğitimler ortalama beş gün, 40 saat üzerinden verilmektedir.
Başdenetçi eğitimlerini aksatmadan takip eden ve program dahilindeki değerlendirmeleri yapan katılımcılar, eğitim sonunda bir sınava tabi tutulurlar. Bu sınavda da başarılı olunması halinde, katılımcılara IRCA onaylı Başarı Belgesi verilir. Eğitime katılan ancak sınavda başarısız olan katılımcılara ise sadece Katılım Sertifikası verilir.
Başdenetçi eğitimlerinin programı hemen hemen şu şekildedir:
- Birinci gün, denetim konusu ve gereklilikleri üzerinde durulur. İlgili ulusal ve uluslararası düzenlemeler, değerlendirme kriterleri, çeşitli yönetim sistemleri, ilkeleri ve ISO 9000 standart ailesi hakkında bilgiler aktarılır.
- İkinci gün, denetim çalışması öncesine yapılacak faaliyetler üzerinde durulur. Süreç yapısının önemi, Kalite Yönetim Sistemi’nin yapısı, denetçilerin özellikleri ve sorumlulukları, denetim sisteminin önemi, planlaması, ekip oluşumu, sistem dokümantasyonu ve ön denetim konuları hakkında bilgiler aktarılır.
- Üçüncü gün, denetim faaliyetinin nasıl gerçekleştirileceği üzerinde durulur. Kontrol soru listeleri, açılış toplantısı ve denetimin gerçekleştirilmesi hakkında bilgiler aktarılır.
- Dördüncü gün, denetim çalışması sonrasında yapılacak faaliyetler üzerinde durulur. Uygunsuzlukların değerlendirilmesi ve derecelenmesi, kapanış toplantısı, denetimin kaydedilmesi ve düzeltici faaliyet ve takip konuları hakkında bilgileri aktarılır.
- Beşinci gün, eğitim gözden geçirilir, denetim altyapısı hakkında bilgiler aktarılır ve sınav yapılır.
Genelde kuruluşlar deneyimli bir iç denetçiyi deneyimsiz bir başdenetçiye tercih ederler. Bu nedenle başdenetçi olmak için gerçekten buna inanmak ve gönül vermek gerekir. Denetçilik yapılmak istenen standart ile ilgili iç tetkik eğitimleri almış olanlar veya bu alanda bir çalışma yapmış olanlar için başdenetçi eğitimini almak ve başdenetçi sertifikasına sahip olmak büyük bir avantaj sağlayacaktır.
Bu arada başdenetçi olmak isteyen kişilerde şu özelliklerin olması gerekir:
- Disiplinli ve sistematik olmak
- Etkin soru sormak ve dinlemek
- Yazım kurallarına önem vermek
- İşine ciddiyet ile yaklaşan sorumluluk sahibi olmak
- Sorunlara sebep sonuç ilişkisi penceresinden bakabilmek
- Zamanı verimli kullanabilmek
- Seyahat engeli olmamak
- Prezentabl olmak
TÜRCERT, belgelendirme çalışmaları yanında çeşitli yönetim sistemleri konusunda eğitim hizmetleri de vermektedir. Bu bakımdan başdenetçi olmak isteyenler için başdenetçi eğitimleri verilmekte, sınav sonrasında başarılı olan katılımcılara IRCA onaylı Başdenetçi Sertifikası verilmektedir.