ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, beş temel prensip üzerine kurulmuştur: çevre politikası, planlama, uygulama ve faaliyetler, kontrol etme ve yönetimin gözden geçirmesi. Şimdi kısa kısa bu prensiplerin özelliklerine bakalım.
Çevre politikası
Kuruluşlar, Çevre Yönetim Sistemi’ni kurarken herşeyden önce bir çevre politikası belirlemek zorundadır. Belirlenecek çevre politikası elbette kuruluşun faaliyeti ile ve ürettiği mal ve hizmetlerle uygunluk göstermelidir. Ayrıca çevre politikası, sözde kalmamalı, sürekli gelişme göstermeli ve çevre kirliğinin önlenmesi yönünde kuruluşun taahhütlerini içermelidir. Çevre politikası, ülkenin yasal düzenlemelerine uygun olmalıdır. Kuruluş, çevre politikası içinde çevre amaç ve hedeflerini göstermiş olmalı ve bunların belli periyodlarda gözden geçirilmesinden sorumlulu olacağını açıklamış olmalıdır. Bu arada belirlenen çevre politikasına çalışanların katılımı sağlanmış olmalı ve kamuoyuna açık tutulmalıdır.
Planlama
Kuruluşlar, üretim faaliyetleri sırasında çevrede yaptıkları tüm etkileri tespit etmeli ve bunlar içinde en önemli olanları kontrol altında tutmalıdır. Ayrıca sürekli iyileştirme çalışmaları yaparak çevre etkilerini en aza indirmeye çalışmalıdır.
Bunun yanında çevresel etkiler konusunda çıkarılan yasal düzenlemeler göz önünde tutularak faaliyetlerin bu düzenlemelerle uyumlu olmaları sağlanmalıdır. Çevresel etkiler konusunda, havaya emisyonlar, suya bırakılanlar, toprağa bırakılan katı ve tehlikeli atıklar ve su, elektrik, hammadde, fueloil, motorin ve benzeri kaynak tüketimleri göz önünde tutulması gereken konulardır.
Uygulama ve faaliyetler
Kuruluşun Çevre Yönetim Sistemi yetki ve sorumlulularını tanımlanmış olması, çevre yönetimi etkinliğini sağlayan en önemli unsurlardır. Çevre Yönetim Sistemi’nin yönetim temsilcisi, çalışanlara gerekli eğitimleri vermeli, düzgün bir iletişim sistemi kurmuş olmalıdır. Çevre Yönetim Sistemi’nin el kitabı, uygulama talimatları ve iş süreçlerinden oluşan dokümantasyonu hazır olmalıdır. Çevre için önemli etkilere sahip üniteler belirlenmeli ve buradaki önlemler artırılmalıdır. Ayrıca kuruluş içinde potansiyel acil durum ve kazalar önceden belirlenmelidir.
Kontrol etme
Kuruluşun faaliyetleri içinde çevresel etkileri olabilecek önemli faaliyetler izlenmeli ve ölçüm yapılmalıdır. Ölçümler için bir metot tespit edilmeli ve sürekliliği sağlanmalıdır. Bir şekilde uygunsuz bir durum tespit edildiğinde düzeltici ve önleyici faaliyetlere başlanmalıdır. Çevre koşulları ile ilgili kayıtlar korunmalıdır. Kurululan sitemin işlediği sık sık denetlenmeli ve sonuçlar üst yönetime raporlanmalıdır.
Yönetimin gözden geçirmesi
Kuruluşun üst yönetimi tarafından, kurulan Çevre Yönetim Sistemi’nin düzgün çalışıyor olmasının gözlenmesi çok önemlidir. Sistemin yeterli ve etkin bir şekilde önceden belirlenmiş kriterler esas alınarak üst yönetim tarafından takip ediliyor olması gerekir. Belirlenen bir uygunsuzluk olduğunda, eksikliğin giderilmesi veya geliştirilmesi için faaliyetler planlanmalıdır.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi’nin temel prensipleri konusunda, daha detaylı bilgi almak için, TURCERT belgelendirme kuruluşu yönetici ve çalışanlarına başvurabilirsiniz.