IP Testi Sınıflandırma ve Dereceleri

Elektrikli veya mekanik cihazların toza, suya veya dış darbelere karşı ne kadar dayanaklı olduklarını belirlemek amacı kurulan bir sistem olan IP koruma dereceleri, şu tabloda yer almaktadır:

IP test kategorileri öncelikle üç sınıftır:

• Katı maddelere karşı mukavemet sınıfı
• Sıvılara karşı mukavemet sınıfı
• Mekanik faktörlere karşı mukavemet sınıfı

Ancak yukarıdaki tabloda da görüleceği gibi IP test kategorileri, sadece katı maddelere ve sıvılara karşı olan mukavemet sınıfı içinde oluşmaktadır.

TS 3033 EN 60529 Muhafazalarla sağlanan koruma dereceleri (IP kodu) standardı kapsamında belirlenen bu kategoriler, elektrikli veya mekanik alet ve ekipmanların koruma derecelerini tespit etmektedir. Bu standart, söz konusu ürünlerin istenen güvenlik ve kalite standartlarını karşılayıp karşılamadığını belirleyen ve uluslararası normların dikkate alındığı bir standarttır.

Koruma dereceleri, yukarıda tabloda görüldüğü gibi IP kodunda yer alan rakamların ifade ettiği anlamları taşımaktadır. Bu rakamların ilki ürünün katı cisimlere ve malzemelere karşı olan mukavemet seviyesini gösterirken, ikincisi ürünün sıvılara karşı olan mukavemet seviyesini göstermektedir.

Örneğin, bir ürünün üzerinde IP21 lisansına sahip olduğu ifade edilmişse, bu tanımlamadan, o ürünün, boyu 12 mm’den büyük katı cisimlere karşı korumalı olduğu, yani parmakla dokunmaktan etkilenmediği, ayrıca düşey olarak üzerine damlayan su damlalarından etkilenmediği anlaşılmaktadır.

IP koruma kategorilerinin bu şekilde tespit edilmesi ile bir yandan üretici firmalar açısından kalite standartlarına uygun üretim yapılması sağlanmış olmakta, bir yandan da tüketicilere ayrıntılı bilgiler verilerek ürün hakkında güvenilir bilgiler sunulmuş olmaktadır.

O zaman IP test kategorileri, elektrikli veya mekanik ürünlerin, katı ve sıvılara karşı mukavemeti esas alınarak şu şekilde sayılabilir:

• Katı cisimlere ve malzemelere karşı IP testleri:
• 0 = Herhangi bir koruma olup olmadığını belirlemeye yönelik testler
• 1 = Boyu 50 mm’den büyük katı cisimlere karşı koruma testleri
• 2 = Boyu 12 mm’den büyük katı cisimlere karşı koruma testleri
• 3 = Boyu 2,5 mm’den büyük katı cisimlere karşı koruma testleri
• 4 = Boyu 1 mm’den büyük katı cisimlere karşı koruma testleri
• 5 = Toza karşı koruma testleri
• 6 = Toz geçirmezlik testleri
• Sıvılara karşı IP testleri:
• 0 = Herhangi bir koruma olup olmadığını belirlemeye yönelik testler
• 1 = Düşey su damlalarına karşı koruma testi
• 2 = 15 derecelik açıda düşey su damlalarına karşı koruma testi
• 3 = 60 derecelik açıda düşey su damlalarına karşı koruma testi
• 4 = Sıçrayan suya suya karşı koruma testi
• 5 = Düşük basınçlı suya karşı koruma testi
• 6 = Yüksek basınçlı suya karşı koruma testi
• 6K = Artan basınçlı suya karşı koruma testi
• 7 = Geçici olarak suya batırılmaya karşı koruma testi
• 8 = Sürekli olarak suya batırılmaya karşı koruma testi
• 9 =Yüksek sıcaklıkta suya karşı karşı koruma testi
• Mekanik etkilere karşı IP testleri:
• 0 = Herhangi bir koruma olup olmadığını belirlemeye yönelik testler
• 1 = 0,225 jul’lük darbe enerjisine karşı koruma testi
• 2 = 0,375 jul’lük darbe enerjisine karşı koruma testi
• 3 = 0,5 jul’lük darbe enerjisine karşı koruma testi
• 4 = 2 jul’lük darbe enerjisine karşı koruma testi
• 5 = 6 jul’lük darbe enerjisine karşı koruma testi
• 6 = 20 jul’lük darbe enerjisine karşı koruma testi

Yetkili laboratuvarlarda gerçekleştirilen IP testleri sonucunda tüketicilere, üretici firmaların ürünleri için kullandıkları suya dayanıklılık veya çarpmalara dayanıklılık gibi belirsiz pazarlama ifadelerinden çok daha ayrıntılı bilgiler sağlanmış olmaktadır. Testler sonucunda belgelenen IP kodları, ürünlerin uygun koşullara uygun olduğunu kanıtlanmış olmaktadır. Testler sırasında ürünün, katı cisimlere veya sıvılara karşı bir koruma derecesini belirtmek için yeterli veri elde edilememişse, rakam yerine “X” kullanılmaktadır. Örneğin katı maddelere karşı bir koruma derecesi belirlenememiş bir ürün eğer geçici olarak suya batırılmaya karşı koruma sağlıyorsa, ürüne IPX7 lisansı verilebilir. Yani “X” işareti, koruma eksikliği olarak kabul edilmemelidir.

Elektrikli veya mekanik ürünleri için IP testleri yaptırmak ve gerekli IP lisans belgesi almak isteyen ya da bu konularda daha ayrıntılı bilgilere gereksinim duyan işletmeler, belgelendirme konusunda uzman bir kuruluş olan TÜRCERT Teknik Kontrol ve Belgelendirme şirketi yönetici ve çalışanlarına müracaat etmelidir. TÜRCERT, bütün çalışmalarında, TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun şekilde faaliyet göstermektedir.